Topraklama Çeşitleri

Topraklamanın yapılmasındaki temel amacın elektronik akımın bulunduğu her türlü bina, alan ya da tesisatta olası gerilime bağlı can ve mal kaybının önlenmesi olduğunu vurgulamıştık. Buna göre uygulanacak olan topraklama hizmeti de; amaç, alan, bina, tesisat gibi kriterlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Dolayısıyla bu değişiklik aynı zamanda topraklama ihtiyacının başlıca ihtiyaç duyulduğu alanları da ifade eder. Fakat genel olarak tüm bina yapılarında topraklamanın hayati bir gereklilik olduğunu da vurgulamak gerekir.

Topraklama çeşitlerini ve sistemlerini kendi arasında ayırdığımızda, kullanım amaç, alan ve sistemleri daha iyi bir şekilde anlayabilmemiz sağlanır. Bu doğrultuda topraklama çeşitleri için bir sınıflandırma yapmamız mümkündür.

1. Güvenlik Topraklaması

Güvenlik topraklaması daha çok gerilim ve akımın yoğun olduğu tesis işletmelerinde uygulanır. Bu doğrultuda ilgili tesisteki akımın aktif olmadığı tesis yüzeyinde topraklamanın yapılması ile işletme çalışanlarının güvenliği sağlanmış olur. İşletme içerisinde, çevresinde bulunan ve yüksek gerilim akımının geçtiği hatların madeni ancak ana gerilim hattına bağlı olmayan kısımlarının, uygun bir topraklama düzeneği ile iletken sistemiyle topraklayıcıya bağlanması sağlanır.

2. İşletme Topraklaması

Özellikle elektrik akımı tesisi bulunan işletmelerde, akımın sağlandığı alanların iletilerek, topraklama işlemine tabi tutulmasını amaçlayan bu sistem için uyulması gereken başlıca sınırlamalar ilgili yönetmeliklerce belirlenmiştir.

Orta gerilim şebekelerinin topraklanması işlemi genel olarak direnç üzerinden sağlanır. Yüksek gerilim merkezleri için ise doğrudan topraklama denilen işlem uygulanır. İşletmenin trafo sisteminin bakır çubuk ile topraklanması işlemi işletme topraklamasını ifade eder.

3. Yıldırım Topraklaması

Başlıca elektrik tesisleri olmak üzere, çeşitli yapı, bina ve alanların yıldırımdan korunabilmesi adına uygulanan topraklama türüdür. Yıldırım topraklaması temel amacı ve işlevi oldukça basit bir mantığa dayanır. Burada yıldırım ihtimalleri göz önünde bulundurulur ve olası yıldırımların ilgili tesisatta yüksek gerilime neden olmasının önüne geçilmesi sağlanır ki bunun için geliştirilmiş olan yıldırım topraklaması düzeneği yıldırımı toprağa iletmeyi sağlar.

Yıldırımdan korunmak için uygulanacak topraklama işlemi, kendi içerisinde değişiklik göstermektedir. Bunların başlıcalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

● Faraday Fafesi ile yıldırımdan korunma,

● Franklın Çubuğu ile Paratonerden yıldırımdan korunma,

● Radyoaktif Paratoner ile yıldırımdan korunma,

Buna göre sıralanan topraklama yöntemleri ilgili işletme ve sahip olduğu tesisatın durumu, konumu, gerilimine bağlı olarak değişiklik gösterir fakat ne var ki bazı tesislerden yıldırım düşmesine engel olacak olan topraklama işlemi yetersiz kalmaktadır. Bu tesislerden en bilinen yaygın olanı Radyo, TV verici tesisleridir. Bu nedenle bu tür alanlar için özel bir topraklama sistemi uygulanır.